روایت مصور عبید زمانه

به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، ابوالفضل زرویی نصرآباد یکی از چهره‌های مهم ادبیات طنز ایران در دوران معاصر است که منشأ خدمات فراوانی به زبان فارسی بوده و در طول دوران زندگی خود، تلاش زیادی را برای رشد و شکوفایی ادبیات انجام داده است. در این مطلب، ضمن مروری بر زندگی این شخصیت فقید، به معرفی کتاب مهم او یعنی «خاطرات حسنعلی‌خان مستوفی» نیز خواهیم پرداخت.

ابوالفضل زرویی نصرآباد، شاعر، پژوهشگر و طنزپرداز ایرانی ۱۵ اردیبهشت ۱۳۴۸ در تهران متولد شد. این شاعر و طنزپرداز نامدار با اسم‌های مستعار «ملانصرالدین»، «چغندر میرزا»، «ننه قمر»، «کلثوم ننه»، «آمیز مَمتقی»، «میرزا یحیی»، و «عَبدُل» در نشریاتی مانند نشریات مؤسسه گل‌آقا، همشهری، جام‌جم، ایرانیان، انتخاب، زن، مهر، کیهان ورزشی، بانو، جستجو، عروس و تماشاگران طنز نوشته ‌است. نکته جالب و گفتنی آن‌که زرویی، پای بعضی از نوشته‌های خود در روزنامه همشهری، از اثر انگشت استفاده می‌کرد. علی موسوی گرمارودی نیز ابوالفضل زرویی را عبید زاکانی طنز معاصر می‌داند.

او علاوه بر فعالیت در عرصه کتاب و نویسندگی، فعالیت‌های اجرایی نیز در حوزه طنز انجام داده است؛ از جمله پایه‌گذار و مدیر دفتر طنز حوزه هنری، دبیر اجرایی سالنامه گل‌آقا، بنیان‌گذار نخستین شب شعر طنز در ایران با عنوان «در حلقه رندان»، بنیان‌گذار نخستین شب نثر طنز ایران با عنوان «شب خلوت» و بوده است.

ابوالفضل زرویی ‌نصرآباد در 10 آذر ۱۳۹۷، پس از تحمل یک دوره بیماری، در اثر سکته قلبی در احمدآباد مستوفی، دار فانی را وداع گفت. به مناسبت سالگرد تولد این شاعر طنزپرداز، کتاب «خاطرات حسنعلی‌خان مستوفی» را معرفی می‌کنیم. 

کتاب «خاطرات حسنعلی‌خان مستوفی» یکی از آثار برجسته ابوالفضل زرویی نصرآباد است؛ خاطرات شخصی به نام پرفسور حسنعلی‌خان مستوفی که توسط پیشکار او میرزا حسین‌خان پیشکار نوشته شده است. 

زرویی در این اثر با زبانی طنزآمیز، ماجراهای دیدار پرفسور حسنعلی‌خان مستوفی با شخصیت‌های بزرگ دنیا چون چارلی چاپلین، هیتلر، صادق هدایت و ... و سفرهای او به اقصی نقاط عالم چون چین، حبشه و آمریکا را روایت می‌کند. نکته جالب اینکه این دو شخصیت حاصل تخیل نویسنده هستند و وجود خارجی ندارند.

زرویی در این کتاب، روایتی کلاسیک به سبک ادبیات دوران قاجار برای بیان خاطرات حسنعلی‌خان انتخاب کرده است؛ روایتی که می‌توان رد پای آن را در آثار متفاوت و بکری همچون روزنامه خاطرات اعتمادالسلطنه جست.

البته زرویی با زیرکی تمام با حفظ ساختار زبانی این خاطرات در این سبک روایی، از برخی عبارت و اصطلاحات قدیمی و ناملموس قجری پرهیز کرده و با عبارات و اصطلاحات رایج که به حد لزوم به آن افزوده شده، به این متن جذابیت بخشیده است.

بخش قابل تأمل و جالب این کتاب، مستند شدن روایات آن با عکس است. عکس‌های یادگاری پرفسور حسنعلی‌خان مستوفی با شخصیت‌های مهم دنیا و عکس سفرهای او به نقاط مختلف دنیاست که در پایان کتاب آورده شده و برای این‌که عکس‌ها به شکلی جذاب‌تر به مخاطب ارائه شود، توضیحاتی به طنز در حاشیه آن‌ها نوشته شده است.

به گفته نویسنده، این شخصیت گرانقدر در یکی از روستاهای غرب تهران گوشه عزلت اختیار کرده و با مشقت‌های فراوان توانسته او را مجاب کند که خاطراتش را برای انتشار بدهد. 

او همچنین برای این‌که خوانندگان متقاعد شوند که حسنعلی‌خان چه شخصیت مهم و تأثیرگذاری است، بخشی از اظهارنظرهای شخصیت‌های مهم کشور و همچنین دنیا را درباره او گذاشته است؛ مثلا او شعری از شهریار در وصف ایشان آورده:

«آقای من ای حسنعلی‌خان / ای جان به شمایل تو قربان

کس مثل تو قهرمان نباشد / بهتر ز تو در جهان نباشد»

این کتاب برای اولین‌بار در سال 1395 توسط انتشارات نیستان به چاپ رسیده است.